---

Nosferatu, eine Symphonie des Grauens (1922) - Μεταφρασμένος Τίτλος: Νοσφεράτου, μια Συμφωνία Τρόμου - Γνωστό και ως: Nosferatu Nosferatu, a Symphony of Horror
Τρόμου | 94' |
	Χρώμα: Ασπρόμαυρο Ήχος: Mono Γλώσσα: Βωβή
	Δημοτικότητα: n/a Αξιολόγηση:    (4.27/10) Aντιφατικότητα ψήφων:
- Gallery:

---

- Κριτική από το Cine.gr:

Τετάρτη 14 Νοεμβρίου 2012

Κάποιοι άνθρωποι ξέρουν να διαβάζουν πίσω από τις γραμμές και κάποιοι νομίζουν πως απλά δεν υπάρχει τίποτα πίσω. Ένας από αυτούς τους καλούς «αναγνώστες» ήταν κι ο F.W. Murnau, μια ιδιοφυία που δεν πρόλαβε να αφήσει πολύ έργο πίσω της. Ο Γερμανός δημιουργός ακολουθάει μια μακρά καλλιτεχνική παράδοση της χώρας του στη μυθολογία του τρόμου και του μεταφυσικού, ακόμα κι αν βρίσκει την τέλεια έκφραση σε έργο αγγλόφωνου συγγραφέα. Στον βαμπιρικό μύθο, ο Murnau κρύβει όλη την κατάσταση στη χώρα του από την εποχή του Βίζμαρκ κι έπειτα, με έπαρση στην μεταπολεμική περίοδο, όπου το αίμα του Γερμανού πολίτη ρουφιόνταν ακόμα από τα επακόλουθα της ήττας. Με τεράστια διορατικότητα, έβλεπε πως αυτός ο εφιάλτης δεν έμελε να σταματήσει εύκολα, αφού το φάντασμα του γερμανικού επεκτατισμού δεν έδειχνε πως είχε πεθάνει. Έπινε το αίμα ενός λιμοκτονούντος λαού, απέθαντο κι έτοιμο να ξαναβγεί από το κάστρο του…

Όλα αυτά, βέβαια, λίγο απασχολούν έναν σύγχρονο θεατή, αν και οι τελευταίες συνθήκες θα μπορούσαν να βγάλουν ψεύτη την τελική σκηνή με τον θάνατο του Νοσφεράτου. Το κακό πεθαίνει ή απλά περιμένει την ώρα του να ξαναβγεί από το φέρετρο; Αυτό, όμως, που δεν μπορεί να αγνοήσει ένας θεατής οποιασδήποτε εποχής, είναι το ρίγος που εκπέμπουν οι εικόνες, μία προς μία ικανές να αποτελέσουν πίνακα της εξπρεσιονιστικής τελειομανίας. Είπα, όμως, ρίγος; Αυτό λίγο απασχολεί τον Murnau που προτιμάει να κάνει πλάκα πάνω στο όλο ζήτημα, ίσως με αφορμή τη μάχη του επί των δικαιωμάτων με τη χήρα του Stoker. Μια μακάβρια σάτιρα, γιατί και μόνο που ο σκηνοθέτης βλέπει το απίστευτο πρόσωπο που ανακάλυψε για να παίξει τον Νοσφεράτου του, του προκαλεί μια τάση σαρκασμού. Φαντάζει βαρύγδουπο να δηλώσει κανείς σήμερα πως έχουμε εν έτη 1922 μία από τις 2-3 καλύτερες ταινίες τρόμου όλων των εποχών. Αλλά όσο κλισέ κι αν ακούγεται, είναι η μοναδική αλήθεια.

Βαθμολογία: (4.5/5)

(0 κακή | μέτρια | ενδιαφέρουσα | καλή | πολύ καλή | αριστούργημα)

Σταύρος Γανωτής

---

Παρασκευή 23 Νοεμβρίου 2012

Οφείλω να παραδεχτώ πως οι κριτικές, όταν αφορούν τέτοια αριστουργήματα, είναι περιττές. Μια ταινία που εξακολουθεί να παίζεται στις κινηματογραφικές αίθουσες ολόκληρου του κόσμου 90 χρόνια μετά την πρώτη της έξοδο, δεν χρειάζεται την οποιαδήποτε ανάλυση για να καταφέρει ν` αποδείξει την αξία της στο κινηματογραφικό στερέωμα. Ο χρόνος έχει μιλήσει και την έχει χαρακτηρίσει διαχρονικό κομψοτέχνημα. Ωστόσο, θα αποπειραθώ να παρουσιάσω ένα δείγμα της μαγείας της.

Το «Νοσφεράτου, μια Συμφωνία Τρόμου» είναι μια ταινία που ανήκει στο κίνημα του γερμανικού εξπρεσιονισμού, αλλά που φέρει κάποιες πρωτοποριακές ιδέες για την εποχή. Όπως είναι γνωστό, κάποια από τα κυριότερα στοιχεία του κινήματος αυτού ήταν ο τρόμος που προκαλούσε το έντονο μακιγιάζ των ηθοποιών, οι σκιές, η έντονη αντίθεση του άσπρου με το μαύρο και τα εξπρεσιονιστικά σκηνικά που συνήθως ήταν ζωγραφισμένα στο χέρι. Ο Murnau, αν εξαιρέσει κανείς τη χρήση των σκιών, θα επέμβει και στις υπόλοιπες τρεις τεχνικές, καταφέρνοντας να δώσει ένα έπος του γερμανικού εξπρεσιονισμού.

Καταρχήν, όπως βλέπουμε από τον τρόπο που έχει δημιουργήσει τον χαρακτήρα του Nosferatu (Max Schreck), παρατηρούμε ότι σε σχέση με αντίστοιχες ταινίες της εποχής, η χρήση του μακιγιάζ στον κεντρικό ήρωα της ιστορίας είναι περιορισμένη. Ο Murnau, έχοντας βασιστεί στα χαρακτηριστικά του Max Schreck, αναπαριστά μια ιδιαίτερα ανατριχιαστική φιγούρα, με δόντια ποντικού κι αυτιά και νύχια νυχτερίδας, η οποία μέχρι και σήμερα επηρεάζει το κοινό, αφού από πολύ κόσμο πιστεύεται ότι ο Schreck ήταν όντως βρικόλακας. Έπειτα, η χρωματική αντίθεση είναι ιδιαίτερα έντονη, καθώς ο σκηνοθέτης δεν διστάζει να κάνει χρήση αρνητικού, στο οποίο το σκοτάδι κυριαρχεί. Τέλος, κι αυτή είναι η μεγαλύτερη πρωτοπορία του φιλμ, αντί των κινηματογραφικών στούντιο, ο Murnau προτιμά σ` αυτήν του την ταινία τα πλάνα σε φυσικό περιβάλλον, διατηρώντας με τη stop-motion τεχνική του, που εδώ χρησιμεύει για να δείξει ότι ο Nosferatu κινεί τα πράγματα με τη σκέψη, το αλλόκοτο περιβάλλον.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον, βέβαια, παρουσιάζουν οι σκηνές ντοκιμαντερίστικου χαρακτήρα, τις οποίες παραθέτει ο μεγαλοφυής σκηνοθέτης για να δείξει ότι το «κακό» υπάρχει ελεύθερο στη φύση. Στην αρχή, θα δούμε μια ύαινα να καραδοκεί το θήραμά της. Στη συνέχεια, θα παρακολουθήσουμε την αφροδίτη, ένα σαρκοφάγο φυτό, πώς κατασπαράζει ένα έντομο. Θα ακολουθήσει η εικόνα ενός μικροοργανισμού που με τον ίδιο τρόπο, βρίσκει την τροφή του και τέλος, θα γίνει αναφορά στις αράχνες, οι οποίες επίσης εγκλωβίζουν με τον ιστό τους το φαγητό τους. Όλες αυτές οι διαβολικές μορφές που υπάρχουν ελεύθερες στη φύση, είναι κατά κάποιον τρόπο οι άλλες εκδοχές του τέρατος Nosferatu, μιας ύπαρξης καταραμένης.

Αξίζει εδώ, ν` αναφερθούμε στην ετυμολογία του ονόματος Nosferatu, η οποία βρίσκεται στην ελληνική λέξη «νοσοφόρος». Ο κόμης Orlok είναι μια ύπαρξη που νοσεί, όπως κι ολόκληρη η Ευρώπη του Α` Παγκοσμίου Πολέμου. Κατά μια έννοια, ο Nosferatu θα μπορούσε να είναι μια προφητεία του ναζισμού, καθώς όπως αντιλαμβανόμαστε κι από την ταινία, χωρίς την ανθρώπινη βοήθεια του Knock (Alexander Granach) και του Hutter (Gustav von Wangenheim), το κακό δεν θα είχε εισβάλει ποτέ στις ζωές των κατοίκων του χωριού. Από την άλλη, όμως, κι αυτή είναι μια πιο λογική εξήγηση, ο Nosferatu ταξιδεύει μαζί με ποντικούς κι απ` όπου περνά, σπέρνει θανατικό. Δεν αποκλείεται, λοιπόν, το πρόσωπο αυτό να αντιπροσωπεύει την πανώλη (ή πανούκλα) που θέριζε την μεταπολεμική Ευρώπη. Ας μην ξεχνάμε επίσης και τη σκηνή που ο κόμης κουβαλά το φέρετρό του, δηλώνοντας εμμέσως ότι μόνο θάνατο μπορεί να φέρει η παρουσία του.

Τέλος, σημαντικό στοιχείο της ταινίας είναι ότι καινοτομεί και στην επιλογή του φύλου του ατόμου που θα δώσει τη λύση, καθώς και στην κατάληξη του δράματος, στα οποία θ` αποφύγω να επεκταθώ. Θα σταθώ, όμως, στο γεγονός ότι η γνωστή εικόνα του βαμπίρ που πεθαίνει στον ήλιο, έχει εισαχθεί από τον Murnau, καθώς στο μυθιστόρημα του Bram Stoker, ο ήλιος απλώς αποδυναμώνει τα βαμπίρ.

Αν κι ο Nosferatu είναι δύσκολο να τρομάξει έναν σημερινό θεατή, ειδικά κάποιον που δεν είναι εξοικειωμένος με τον βωβό κινηματογράφο, η εικόνα του κόμη Orlok, του παράφρονα Knock ή η μαγική εικόνα του πλήθους που επαναστατεί μένουν ανεξίτηλες στο μυαλό. Το «Νοσφεράτου, μια Συμφωνία Τρόμου» είναι ένα έργο που απευθύνεται πρωτίστως στο σινεφίλ κοινό κι έπειτα σ` όποιον θέλει να εξερευνήσει τις αρχές της σύγχρονης αυτής μόδας με πρωταγωνιστές τους αθάνατους βρικόλακες.

Βαθμολογία: (4.5/5)

(0 κακή | μέτρια | ενδιαφέρουσα | καλή | πολύ καλή | αριστούργημα)

Μαριλένα Ιωάννου

Αυτή τη στιγμή δεν είστε συνδεδεμένος. Συνδεθείτε ή κάντε εγγραφή για να σχολιάσετε.