---

Τετ 31 Μαϊ 2006

ΤΑ ΙΔΙΑ ΚΑΙ ΤΑ (Γ)ΙΔΙΑ

Μπή-καν μωρέ, μπη-κάν
Τα γί-δια στο μα-ντρί
Τα πρό-βατα στη στά-νη
ΜAZI με τον τσο-μπάνη

Cannes μπαίνουν – κάνες βγαίνουν και ξανά - μανά στα ίδια βρισκόμαστε. Για κάποιον ιδιαίτερο λόγο το grand φιλμικό φεστιβάλι έχει καθιερωθεί ως το αντίβαρο του χρυσωρυχείου που λέγεται Hollywood, Oscars και big studios με όλο το δαιμονικό συναπάντημα για την άμωμη-άσπιλη-άχραντη ευρωπαϊκή κινηματογραφική κουλτούρα. Ε, εδώ και κάτι χρονάκια, αυτή η ιστορία με κούρασε. Και ξέρεις πότε είναι η εξάντληση χειρότερη; Όταν ξεκινάει κάτι με βαρελότα ενθουσιασμού για να φανεί στην πορεία μια φασαριόζα κροτίδα, μια φαντεζί άσφαιρη ελπίδα στον τελματωμένο ουρανό του παγκόσμιου film making. Δε σκοπεύω να μακρηγορήσω. Πιθανότατα η πλειονοψηφία της ελληνικής κριτικής να cineψίζει το Croisette story του φετινού Μαγιού με τίτλους όπως «Ισπανόφωνος Εμφύλιος» ή «Νίκη του παγκόσμιου cineμά ενάντια στον αμερικάνικο οδοστρωτήρα» κι άλλα τρισχαριτωμένα. Εγώ το μόνο που cineσθάνομαι να αλλάζει είναι το μαντρί, το concept, η δημιουργική επαναιτιολόγηση των παλιών γνώριμων στο μεγάλο κινηματογραφικό στέκι. Στην ουσία όμως… τα ίδια και τα (γ)ίδια μπαίνουν νομοτελειακά στο ίδιο μοτίβο, αυτό της θεματολογικής επαναληπτικότητας.

Να αρχινήσω από τα ελληνικά χρώματα, αν και στην ουσία το «Η Ψυχή στο Στόμα» του Οικονομίδη, ούτε πρωτότυπο πλέον (μετά το Σπιρτόκουτο) μπορεί να είναι, ούτε ανοίγει νέους δρόμους στην ελληνική σκηνή. Δέχομαι όμως ότι θέλει (σε εισπρακτικό επίπεδο) τρελά κότσια να βγάλεις από οθόνης την κόπρο του μέσου νεο-έλληνα, χωρίς φιλολογίζοντα μπασιματάκια που θα’ θελαν να’ ταν Godard ή τηλεοπτικές φτήνιες αμέσου καταβρόχθισης. Καθαρό αυτό; Πάμε παρακάτου. Ο Οικονομίδης γουστάρει Gaspar Noe και θεοποιεί τον μικρόκοσμο του ανθρωπάκου των φθηνο-κατωκημένων πόλεων. Έχει στυλ, επαναλαμβάνεται όμως, σε σημείο που μαντεύω την επόμενη ταινία του: Ένα αγχωτικό υβρίδιο – επιμειξία Hardcore του Ν. Ηλιάδη και Τσίου του M. Παπαδημητράτου. Μακάρι να με διαψεύσει, αν και ο,τιδήποτε περιέχει ερμηνεία θεουλάκου Ερρίκου Λίτση είναι αξιωματικά must see. Εμμονές είναι αυτές!

Πάω Διαγωνιστικό τώρα. Οι δημοσιογραφίσκοι που ασχολούνται με το cineμά ως 17η είδηση μετά την θεματάρα «η θεαματική ανάνηψη της απόλυτης ελληνίδας σταρ μετά την αδικία του φετινού διαγωνισμού της Eurovision», βλέπανε το μειράκιον – Sofάκι Coppolάκι να παίζει κάπου μεταξύ των φαβορίτων για τον Φοίνικα. Που εκθέτει την απαξάπασα την Γαλλική Επανάστα ως περίπου ντεφιλέ της solarium – καμένης Donatella Vercace. Που βάζει το δρακουλάκι την Dunst να το παίξει Μαρί Παντεσπάνι, κόρη της Θηρεσίας. Όπερ έδει δείξαι, καθότι όταν ο padre F.F. ξεπέταγε τις Valkyries του Wagner και τον Rigoletto του Verdi, το Sofάκι ξεχαρμάνιαζε με Air στο αμερικάνικο MTV.

Cineχίζω. Καλός – χρυσός ο Inarritu, όμως, παρότι ξεπερνάει κάθε φορά το σκηνοθετικό του εγώ, κάνοντας την τρίτη και ωριμότερη ταινία του σε διάστημα 6 ετών από το breakthrough Amores Perros, μοιάζει εγκλωβισμένος σ’ αυτό το παγκοσμιοποιημένο μωσαϊκό θλίψης, απώλειας και τραγικής μοίρας. Αν είναι να το κάνει για να τελειοποιεί τη μανιέρα του, είναι στον ορθό δρόμο. Μόνο τότε όμως.

Όσο για τον Almodovar, δε λέω, ντροπή και άδικο να μένει μετά από 16 ταινίες εκτός νυμφώνος, αλλά, (κι ενώ παραμένω αμετανόητος θαυμαστής της δουλειάς που ακολούθησε το Όλα για τη Μητέρα μου), έλεος Pedro! Το να αποθεώνεις τη Γυναίκα, ως το ιδανικό της προσωπικής σου ολοκλήρωσης, είναι ένα πράγμα. Το να δαιμονοποιείς, ευτελίζεις, ευνουχίζεις το αρσενικό, σε σημείο που του το δίνεις να το… φάει (Ουπς, αυτό είναι από άλλο ανέκδοτο, τη βρωμοτσοντούλα (sic) του Mitchell, το Shortbus, το «τρενάκι» που λέμε…), είναι καρικατουρέ μονομανία, δεν είναι;

Φυσικά στην κατηγορία «ταινία – pornάρα» πολλοί εντρύφησαν εφέτο. Από το dogmaτικό Princess μέχρι το οφθαλμολάγνο Destricted. To ψιλο- αρρωστάκι Red Road μέχρι το φαύλο μέχρι μυελού Taxidermia. Και βεβαίως, αδυνατώ να παραλείψω τον άρχοντα της παρασιτο- κινηματογραφίας, τον εχθρό του κινηματογραφόφιλου λαού Bruno Dumont, ος, αφού άλωσε τις ανυστερόβουλες αντοχές μας με το κίβδηλα απωθητικό 29 Palms, μάζεψε άλλο ένα βραβείο από το σύνηθες λημέρι του. Ώστε να εξασφαλίσει διανομή για το κτηνώδες (με την έννοια της μισανθρώπου ηλιθιότητας) Flandres. Εδώ υπάρχει θέμα, τέτοιο, που δεν έχεις που- την- κεφαλήν- …ξύναι! Μα, τι μήνυμα επιτέλους στέλνουν όλες αυτές οι ασχημόνιες;

Είναι μεγάλη η ιστορία. Γνωρίζεις την έννοια του μετα- cinema; Αυτήν την υστερία του να μην αφήνεται ο θεατής σε χλωρό κλαρί από τον σκηνοθέτη. Να σου χτυπάει καμπανάκια ότι αυτό που βλέπεις είναι μια ταινία ή:

• To γύρισμα ενός film – κι όχι απαραίτητα documentary (Fellini`s 8½, Contempt)
• Ένας χαρακτήρας που παρακολουθεί μια ταινία (Purple Rose of Cairo, Play It Again Sam, Get Shorty)
• Μια ιστορία για την φιλμική βιομηχανία (Singin` In The Rain, Producers, The Player)
• Μια αφήγηση που αποδρά από τη γραμμική ανάπτυξη κλείνοντάς σου παιχνιδιάρικα το μάτι (Pulp Fiction, Memento)
• Η περίπτωση που ο σκηνοθέτης ή σεναριογράφος είναι χαρακτήρας του έργου (Sullivan’s Travels, American Movie, Adaptation)
• Η φασαριόζικη πρόζα που τσιγκλάει την αντίδρασή σου ως αποδέκτη της (Princess Bride, Monty Python`s Life of Brian, Blazing Saddles)
• Χαρακτήρες που σου μιλάνε μέσα από το celluloid (High Fidelity, Ferris Bueller`s Day off)

Και βέβαια, δημιουργίες που θέτουν ευθέως το ζήτημα της σύμμειξης φαντασιακού περιεχομένου της εικόνας και της κοινωνικής της επίδρασης στον δρώντα κόσμο, όπως στα Rear Windowή και…Peeping Tom. Που το πάω το… τρενάκι; Στο ότι έχει αρχίσει να βρωμάει κυριολεκτικά ύποπτα αυτή η μετα-μοντέρνα τάση της διαρκούς και εμμονοληπτικής αντιπαράθεσης ημών των θεατών με τα λερωμένα - τ’ άπλυτά μας διαμέσου παρωχημένων εικόνων, που αυτό-εξυπηρετούν τους χρεοκοπημένους αισθητικά φορείς της κινηματογραφικής τέχνης. Δεν έχεις τι να πεις, φιλαράκι; Τουλάχιστον βρες έναν τρόπο να με σοκάρεις. Στη χειρότερη θα αναζητήσω την πλησιέστερη έξοδο. Στην καλλίτερη, θα με ψευτο-ψυχαναλύσεις και θα πάρω και μια –κάποια αμνηστία για τις ταπεινότερες πτυχές μου, τώρα που τις εξοικειώθηκα μαζί σου.

Και μένει ο γερο - Loach, που έφθασε τα εβδομήντα για να πάρει το χρυσό Φοινίκι. Το χρωστούμενο από το Γη και Ελευθερία. Να βραβεύσουμε τις αγαθές ρητορικές και τις αγνές πολιτικές πεποιθήσεις. Έτσι, γενικά. Και λίγο συγγραφέα Almodovar, για το hip. Κι ας σκούζει ο Kaurismaki ότι ο -ευνοούμενος του Hollywood- Πέδρο τον αντιγράφει χρόνια τώρα. Και λίγο Inarritu, γιατί θα παίξει στα Oscars και θα μας κατηγορήσουν για μισαλλοδοξία. Και Dumont για να μην ξεχνάμε την πρωτοπορία του αυτο-ικανοποιούμενου καλλιτέχνη. Και λίγη Τουρκία, επειδή ο ομότιμος Τεό δεν πρόλαβε να μοντάρει – έχει βρε αδερφέ καιρό μέχρι του χρόνου, πάλι δικά μας θα’ ναι! Το λέει μάλιστα και το τραγούδι:

Tornero, Tornero,
La mia vita di daro
Tornerai, Tornerai,
Mia per sempre tu Sarai!

---